List Pasterski Episkopatu Polski na Niedziel�? ??wi�?tej Rodziny - 27 grudnia 2015 roku

RODZINA – SZKO?��? MI?�OSIERDZIA
 
Drodzy Siostry i Bracia!
Trwaj�?c w zadumie nad ubogim ????óbkiem, wpatrujemy si�? w pogodne twarze Dzieci�?tka Jezus, Maryi i Józefa. W naszych domach prze??ywamy tajemnic�? Bo??ego Narodzenia, która prowadzi ka??dego cz??owieka do podstawowego pytania o mi??o??�?. Ojciec posy??a do nas swojego Syna, aby za??wiadczy?? o mi??o??ci i g??osi?? Ewangeli�? o Bogu bogatym w mi??osierdzie.
W obecnym roku prze??ywali??my jako Ko??ció?? XIV Zwyczajny Synod Biskupów, którego temat brzmia??: „Powo??anie i misja rodziny w Ko??ciele i ??wiecie wspó??czesnym”. Refleksja synodalna prowadzi??a do zg??�?bienia tajemnicy ludzkiej mi??o??ci wyra??aj�?cej si�? w ma????e??stwie i rodzinie. Wdzi�?czni za to wydarzenie, chcemy i??�? razem jako wspólnota wierz�?cych i realizowa�? powo??anie do ??wi�?to??ci, którym Bóg nas obdarzy??.
M??odzi ludzie pytani o idea?? szcz�???cia, niezmiennie odpowiadaj�?, ??e chcieliby zawrze�? ma????e??stwo i za??o??y�? szcz�???liw�? rodzin�?. Niestety, jak mo??emy to zaobserwowa�?, z ró??nych powodów cz�???�? z nich nie spe??nia swoich marze??, uciekaj�?c przed odpowiedzialno??ci�?. Synod, odnosz�?c si�? do tej rzeczywisto??ci, wskaza??, ??e ??ród??em takich decyzji jest cz�?sto l�?k przed przysz??o??ci�?, wyra??aj�?cy si�? w niech�?ci do podejmowania sta??ych zobowi�?za??. Potrzeba wi�?c ??wiadectwa radosnych i ??wi�?tych ma????e??stw, dzi�?ki któremu ludzie m??odzi, ale tak??e i ma????onkowie prze??ywaj�?cy kryzysy uwierz�? w mi??o??�?.
Liturgia s??owa prowadzi nas dzisiaj do odkrywania rodzinnego szcz�???cia. Jego ??ród??em s�? wzajemne relacje otwarte na obecno??�? Boga i drugiego cz??owieka. Wspólna modlitwa, posi??ek przy jednym stole, rodzinne ??wi�?towanie sprawiaj�?, ??e odkrywamy rado??�? bycia ze sob�? i dla siebie. Niestety wielu rodziców ze smutkiem stwierdza, ??e nie maj�? czasu ani dla wspó??ma????onka, ani dla swoich dzieci. Brak rozmowy, wspólnego sp�?dzania wolnego czasu cz�?sto skutkuje nieufno??ci�? i za??amaniem si�? relacji rodzinnych. Nie mo??na tworzy�? trwa??ej wspólnoty, je??eli brakuje zrozumienia i szacunku. Wyra??aj�? si�? one w uwa??nym s??uchaniu drugiego, w ch�?ci pomocy i podj�?ciu odpowiedzialno??ci ka??dego z cz??onków rodziny za powierzone mu obowi�?zki.
Wiemy jednak dobrze, ??e wzajemny szacunek nie wystarczy do tworzenia relacji rodzinnych. Ka??dy cz??owiek potrzebuje mi??o??ci i jest zdolny do jej realizacji. Jak przypomnia?? Sobór Watyka??ski II w dokumencie Gaudium et spes, cz??owiek „[…] nie mo??e odnale??�? si�? w pe??ni inaczej jak tylko przez bezinteresowny dar z siebie samego” (Gaudium et spes, 24). Ten, kto kocha, nie musi si�? niczego obawia�?, bo rozumie, ??e tylko poprzez dar z siebie mo??e zapewni�? drugiej osobie szcz�???cie. Oddanie si�? sobie wzajemnie i zdolno??�? do bezinteresownej mi??o??ci bior�? swój pocz�?tek w Bo??ym akcie stwórczym. Bóg bowiem nie chcia??, aby cz??owiek by?? sam, ale uzdolni?? jego serce do mi??o??ci. ??wi�?ty Jan Pawe?? II w adhortacji Familiaris consortio, mówi�?c o zadaniach rodziny chrze??cija??skiej, stwierdzi??, ??e pierwszym w??ród nich jest tworzenie wspólnoty osób (por. FC,18). To do??wiadczenie jedno??ci i blisko??ci staje si�? okazj�? do prze??ywania prawdziwej rado??ci wiary. Ma????e??stwo nie jest rzeczywisto??ci�? smutku i niesienia ci�???arów ponad si??y, nie jest problemem, ale jest szans�? dla ka??dego z cz??onków rodziny na pe??ny rozwój. Ojciec ??wi�?ty Franciszek wielokrotnie wzywa?? ma????onków chrze??cija??skich do rado??ci wiary, która promieniuje i przemienia ca??y ??wiat.
Do tej rzeczywisto??ci wracali ojcowie synodalni. Omawiaj�?c problemy wspó??czesnych ma????e??stw i rodzin, podkre??lali, ??e w wielu przypadkach to egoizm i skrajny subiektywizm stoi na przeszkodzie do zawarcia sakramentalnego ma????e??stwa. Dlatego konieczna jest sta??a i systematyczna formacja ma????e??stw i rodzin, które o??ywione duchem wiary poprowadz�? swoje dzieci ku Chrystusowi. Wiara pozwala cz??owiekowi otworzy�? si�? na cud mi??osierdzia Bo??ego i wprowadza go na drog�? przebaczenia. Dzi??, gdy tak wiele jest zagubionych ma????e??stw, gdy wiele z nich niemal zatraci??o ??wiadomo??�? ostatecznego znaczenia ??ycia ma????e??skiego i rodzinnego, trzeba przypomina�?, ??e ma????e??stwo sakramentalne jest komuni�? pomi�?dzy Bogiem i lud??mi. Osoby ??yj�?ce w ma????e??stwie nie zostaj�? same i nie s�? skazane wy??�?cznie na siebie, ale ??yj�? w obecno??ci Boga, czerpi�?c z ??aski sakramentalnej.
Odkrywaj�?c prawd�? o cz??owieku stworzonym przez Boga, chcemy razem z uczestnikami synodu zdecydowanie przypomnie�?, ??e ma????e??stwo to – zawsze i wy??�?cznie – relacja dwóch osób, m�???czyzny i kobiety, którzy ??�?cz�? si�? ze sob�? w jednym i nierozerwalnym przymierzu i s�? otwarci na owoc swojej mi??o??ci, którym s�? dzieci. Jakiekolwiek próby wprowadzania innych definicji ma????e??stwa i rodziny spotykaj�? si�? z naszym zdecydowanym sprzeciwem. Zach�?camy rodziny, aby odwa??nie odrzuca??y zakusy zwolenników ideologii gender, którzy próbuj�? narzuci�? pogl�?dy niezgodne z natur�? cz??owieka.
Podczas synodu wielokrotnie podkre??lano konieczno??�? towarzyszenia na drodze wiary dzieciom, m??odzie??y, ma????e??stwom i rodzinom. Musi by�? ono oparte na wspólnym odkrywaniu obecno??ci Jezusa Chrystusa w ??yciu ka??dego cz??owieka. Pierwszymi ??wiadkami wiary s�? rodzice, którzy maj�? obowi�?zek przekazywania jej swoim dzieciom. Nikt i nic nie mo??e zast�?pi�? rodziców w tym zadaniu. ??wi�?ty Jan Pawe?? II napisa?? w Familiaris consortio: „Rodzina chrze??cija??ska jest pierwsz�? wspólnot�? g??oszenia Ewangelii osobie ludzkiej, która jest w sta??ym rozwoju, i doprowadzenia jej, poprzez stopniowe wychowanie i katechez�?, do pe??nej dojrza??o??ci ludzkiej i chrze??cija??skiej” (FC, 2).
??adna rodzina, nawet najszcz�???liwsza, nie powinna jednak zamyka�? si�? na inne wspólnoty i zapomina�? o obowi�?zku dzielenia si�? Ewangeli�?. Wychodz�?c temu naprzeciw, ojcowie synodalni proponowali, aby w ka??dej parafii powsta??y wspólnoty ma????e??skie i rodzinne, które spotyka??yby si�? systematycznie na modlitwie, pog??�?bia??yby swoj�? formacj�? i g??osi??y Dobr�? Nowin�? we w??asnym ??rodowisku.
Obrady synodu prowadzi??y tak??e do podkre??lenia uzdrawiaj�?cej si??y mi??osierdzia. W Roku Mi??osierdzia, który ustanowi?? Papie?? Franciszek, jeste??my zaproszeni do tego, aby nie tylko cz�???ciej korzysta�? z daru przebaczenia w sakramencie pokuty i pojednania, ale tak??e okaza�? si�?  mi??osiernymi dla naszych braci i sióstr, którzy zawinili wobec nas. Rodzina jest przecie?? pierwsz�? szko??�? mi??osierdzia, w której uczymy si�? praktykowa�? uczynki mi??osierne wzgl�?dem cia??a i duszy na wzór naszego Mistrza Jezusa Chrystusa.
Zach�?camy do modlitwy w intencji ma????e??stw i rodzin, zw??aszcza tych, które prze??ywaj�? problemy, którym grozi rozpad, w których brakuje jeszcze bezinteresownej mi??o??ci. Nasz�? modlitw�? powinni??my ogarn�?�? te kobiety, które z ró??nych wzgl�?dów zdecydowa??y si�? na zabicie swojego nienarodzonego dziecka. Pro??my tak??e o mi??osierdzie dla m�???czyzn, którzy nie potrafili wzi�?�? odpowiedzialno??ci za nowe ??ycie i zach�?cali do aborcji dziecka lub j�? finansowali. Jeste??my zaproszeni przez papie??a Franciszka, aby – nie wpadaj�?c w pokus�? ??atwego os�?dzania i pot�?piania – nie??�? wszystkim pos??ug�? mi??osierdzia.
Mi??osierdzie mo??emy czyni�? tylko w prawdzie. Dlatego przypominamy, ??e nauczanie Ko??cio??a oparte na S??owie Bo??ym i Tradycji odno??nie do osób rozwiedzionych a ??yj�?cych w nowych zwi�?zkach zostaje podtrzymane. Osoby te nie mog�? przyjmowa�? Komunii ??w., poniewa?? nie ??yj�? w zwi�?zku sakramentalnym. Niemo??no??�? przyjmowania sakramentu Eucharystii nie ma charakteru wykluczaj�?cego czy dyskryminuj�?cego, ale odzwierciedla tylko obiektywn�? sytuacj�? tych osób w Ko??ciele. Zach�?camy ich do uczestniczenia we Mszy ??wi�?tej, rozwa??ania S??owa Bo??ego, wytrwania na modlitwie, w??�?czania si�? w dzie??a mi??osierdzia i w prac�? na rzecz wspólnot parafialnych. Nikogo nie pot�?piamy, a jako ludzie wierz�?cy chcemy prowadzi�? do spotkania z przebaczaj�?cym Chrystusem. Dlatego zapraszamy do modlitwy w intencji ma????onków i dzieci, których dotkn�??? dramat rozpadu ma????e??stwa, a tak??e do ofiarowania im naszego wsparcia. Przypominamy rozwi�?zania zawarte w Familiaris consortio i prosimy, aby wierni stosowali si�? do tych zalece??, w my??l których do Komunii ??w. nie mog�? przyst�?pi�? osoby rozwiedzione, ??yj�?ce w nowym zwi�?zku, je??eli nie otrzyma??y stwierdzenia niewa??no??ci ma????e??stwa i nie zawar??y sakramentalnego zwi�?zku ma????e??skiego.
W przypadku braku stwierdzenia niewa??no??ci ma????e??stwa wierny pragn�?cy przyst�?pi�? do Komunii ??w., powinien zerwa�? grzeszn�? relacj�?. Owszem, istniej�? sytuacje szczególne, kiedy po ludzku rozstanie wydaje si�? niemo??liwe, np. ze wzgl�?du na konieczno??�? wychowania dzieci z nowego zwi�?zku. W takich przypadkach osoby po rozwodzie, ??yj�?ce w nowym zwi�?zku, mog�? przyj�?�? Komuni�? ??w. pod warunkiem, ??e „postanawiaj�? ??y�? w pe??nej wstrzemi�???liwo??ci, czyli powstrzymywa�? si�? od aktów, które przys??uguj�? wy??�?cznie ma????onkom” (Familiaris consortio, 84).
W dzisiejsze ??wi�?to dzi�?kujemy wszystkim ma????e??stwom i rodzinom, które pomimo trudno??ci trwaj�? przy Chrystusie i z wiar�? pokonuj�? pi�?trz�?ce si�? przed nimi problemy. Chcemy zach�?ci�? ich, aby – jak ??wi�?ta Rodzina z Nazaretu – budowali swoje ??ycie w oparciu o dar z siebie i codziennie okazywane mi??osierdzie. Jak s??yszeli??my we fragmencie Ewangelii wed??ug ??w. ?�ukasza, Jezus pos??uszny swoim rodzicom wzrasta?? w m�?dro??ci, w latach, w ??asce u Boga i ludzi (por. ?�k 2,52).
??ycz�?c wszystkim rodzinom, aby ten zbli??aj�?cy si�? Rok Pa??ski 2016 sta?? si�? okazj�? do autentycznego duchowego wzrostu, z serca b??ogos??awimy.

Podpisali: Pasterze Ko??cio??a katolickiego w Polsce
obecni na 371. Zebraniu Plenarnym
Konferencji Episkopatu Polski na Jasnej Górze
w dniu 26 listopada 2015 r.