S??owo jest darem. Druga osoba jest darem
Drodzy Bracia i Siostry!
Wielki Post to nowy pocz�?tek, to droga prowadz�?ca do bezpiecznego celu: Paschy Zmartwychwstania, zwyci�?stwa Chrystusa nad ??mierci�?. Okres ten zawsze kieruje ku nam stanowcz�? zach�?t�? do nawrócenia: chrze??cijanin jest wezwany, by powróci?? do Boga „ca??ym swym sercem” (Jl 2,12), aby nie zadowala?? si�? ??yciem przeci�?tnym, ale wzrasta?? w przyja??ni z Panem. Jezus jest wiernym przyjacielem, który nas nigdy nie opuszcza, bo nawet kiedy grzeszymy, czeka cierpliwie na nasz powrót do Niego, a wraz z tym oczekiwaniem, ukazuje swoje pragnienie przebaczenia (por. Homilia podczas Mszy ??w., 8 stycznia 2016).
Wielki Post jest czasem sprzyjaj�?cym zintensyfikowaniu ??ycia duchowego poprzez ??wi�?te ??rodki, jakie oferuje nam Ko??ció??: post, modlitw�? i ja??mu??n�?. U podstaw wszystkiego jest S??owo Bo??e, do którego s??uchania i bardziej pilnego rozwa??ania jeste??my w tym okresie zach�?cani. Chcia??bym zw??aszcza zatrzyma�? si�? tutaj nad przypowie??ci�? o bogaczu i ?�azarzu (por. ?�k 16,19-31). Pozwólmy si�? zainspirowa�? t�? tak znamienn�? kart�?, która daje nam klucz do zrozumienia, jak dzia??a�?, aby osi�?gn�?�? prawdziwe szcz�???cie i ??ycie wieczne, zach�?caj�?c nas do szczerego nawrócenia.
1. Druga osoba jest darem
Przypowie??�? rozpoczyna si�? od przedstawienia dwóch g??ównych bohaterów, ale to cz??owiek ubogi jest opisany bardziej szczegó??owo: jest on w stanie rozpaczliwym i nie ma si??y, aby si�? podnie??�?, le??y u bramy bogacza i je  okruszyny, które spadaj�? z jego sto??u, ca??e jego cia??o jest pokryte ranami a psy przychodz�? je liza�? (por. ww. 20-21). Obraz jest wi�?c ponury, a cz??owiek jest powalony na obie ??opatki i poni??ony.
Scena okazuje si�? jeszcze bardziej dramatyczna, je??li we??miemy pod uwag�?, ??e ubogi nazywa si�? ?�azarz: jest to imi�? pe??ne obietnic, które dos??ownie oznacza „Bóg pomaga”. Zatem nie jest to osoba anonimowa, ma wyra??nie okre??lone rysy i ukazuje si�? jako cz??owiek, z którym nale??y ??�?czy�? jak�??? histori�? osobist�?. Chocia?? dla bogacza jest on jakby niewidoczny, dla nas staje si�? znany i niemal bliski, staje si�? obliczem; a jako takie - darem, bezcennym bogactwem, istot�? chcian�?, kochan�?, zapami�?tan�? przez Boga, nawet je??eli jej konkretna kondycja jest sytuacj�? odrzucenia przez ludzi (por. Homilia na Mszy ??w., 8 stycznia 2016).
?�azarz uczy nas, ??e druga osoba jest darem. W??a??ciwa relacja z lud??mi polega na uznaniu z wdzi�?czno??ci�? ich warto??ci. Równie?? ubogi przy bramie bogacza nie jest irytuj�?c�? przeszkod�?, ale wezwaniem do pokuty i przemiany swojego ??ycia. Pierwsz�? zach�?t�? jak�? kieruje ta przypowie??�? jest wezwanie do otwarcia drzwi naszego serca na drug�? osob�?, poniewa?? ka??dy cz??owiek jest darem, czy jest to kto?? nam bliski, czy te?? obcy biedak. Wielki Post jest czasem sprzyjaj�?cym otwarciu drzwi ka??demu potrzebuj�?cemu i rozpoznaniu w nim, czy te?? w niej, oblicza Chrystusa. Ka??dy z nas spotyka ich na swojej drodze. Ka??de ??ycie, które napotykamy, jest darem i zas??uguje na akceptacj�?, szacunek, mi??o??�?. S??owo Bo??e pomaga nam otworzy�? nasze oczy, aby przyj�?�? ??ycie i je umi??owa�?, zw??aszcza gdy jest s??abe. By jednak móc to uczyni�?, trzeba potraktowa�? powa??nie tak??e to, co Ewangelia mówi nam o bogaczu.
2. Grzech nas za??lepia
Przypowie??�? bezlito??nie podkre??la sprzeczno??ci, w których znajduje si�? bogacz (por. w. 19). Cz??owiek ten, w przeciwie??stwie do ubogiego ?�azarza nie ma imienia, jest okre??lony jedynie jako „bogacz”. Jego bogactwo przejawia si�? w noszonych ubraniach, przesadnym luksusie. Purpura by??a rzeczywi??cie bardzo ceniona, bardziej ni?? srebro i z??oto, i dlatego by??a zastrze??ona dla bogów (por. Jer 10,9) i królów (por. Sdz 8,26). Bisior by?? specjalnym rodzajem tkaniny, która sprawia??a, ??e ubiór nabiera?? niemal sakralnego charakteru. Zatem bogactwo tego cz??owieka by??o przesadne, równie?? dlatego, ??e okazywane by??o codziennie, rutynowo: „dzie?? w dzie?? ??wietnie si�? bawi??” (w. 19). Dostrzega si�? w nim dramatycznie zepsucie grzechu, które dokonuje si�? w trzech nast�?puj�?cych po sobie etapach: umi??owanie pieni�?dzy, pró??no??�? i pycha (por. Homilia podczas Mszy ??w., 20 wrze??nia 2013).
Aposto?? Pawe?? powiedzia??, ??e „korzeniem wszelkiego z??a jest chciwo??�? pieni�?dzy” (1 Tm 6,10). Jest ona g??ównym powodem korupcji i ??ród??em zawi??ci, konfliktów i podejrze??. Mo??e doj??�? do tego, ??e pieni�?dz mo??e nad nami zapanowa�? tak bardzo, i?? stanie si�? tyra??skim bo??kiem (por. Adhort, ap.  Evangelii gaudium, 55). Zamiast by�? narz�?dziem, które nam s??u??y, by czyni�? dobro i realizowa�? solidarno??�? z innymi, pieni�?dz mo??e podporz�?dkowa�? nas i ca??y ??wiat egoistycznej logice, która nie pozostawia miejsca dla mi??o??ci i stanowi przeszkod�? dla pokoju.
Przypowie??�? ukazuje nam ponadto, ??e chciwo??�? bogacza czyni go pró??nym. Jego osobowo??�? spe??nia si�? w pozorach, w pokazywaniu innym, na co mo??e sobie pozwoli�?. Pozory jednak maskuj�? wewn�?trzn�? pustk�?. Jego ??ycie jest uwi�?zione w zewn�?trzno??ci, najbardziej powierzchownym i ulotnym wymiarze egzystencji (por. tam??e, 62).
Najni??szym szczeblem tego upadku moralnego jest pycha. Bogacz ubiera si�? jak by by?? królem, udaje zachowanie Boga, zapominaj�?c, ??e jest po prostu ??miertelnikiem. Dla cz??owieka zdemoralizowanego umi??owaniem bogactwa nie ma nic oprócz w??asnego „ja”, i dlatego jego spojrzenie nie dostrzega otaczaj�?cych go osób. Owocem przywi�?zania do pieni�?dzy jest zatem pewien rodzaj ??lepoty: bogacz nie widzi g??odnego biedaka, poranionego i le??�?cego w swym upokorzeniu.
Patrz�?c na t�? osob�? mo??emy zrozumie�?, dlaczego Ewangelia tak wyra??nie pot�?pia mi??o??�? pieni�?dzy: „Nikt nie mo??e dwom panom s??u??y�?. Bo albo jednego b�?dzie nienawidzi??, a drugiego b�?dzie mi??owa??; albo z jednym b�?dzie trzyma??, a drugim wzgardzi. Nie mo??ecie s??u??y�? Bogu i Mamonie” (Mt 6,24).
3. S??owo jest darem
Ewangelia o bogaczu i ubogim ?�azarzu pomaga nam dobrze przygotowa�? si�? na zbli??aj�?ce si�? ??wi�?ta Paschalne. Liturgia ??rody Popielcowej zaprasza nas do prze??ycia do??wiadczenia podobnego, do tego, jakie w sposób bardzo dramatyczny by??o udzia??em bogacza. Kap??an, nak??adaj�?c popió?? na g??ow�?, powtarza s??owa: „Pami�?taj, ??e prochem jeste?? i w proch si�? obrócisz”. Rzeczywi??cie zarówno bogacz jak i ubogi umieraj�?, a zasadnicza cz�???�? przypowie??ci ma miejsce w za??wiatach. Obie postacie nagle odkrywaj�?, ??e „nic nie przynie??li??my na ten ??wiat; nic te?? nie mo??emy [z niego] wynie??�?” (1 Tm 6,7).
Równie?? nasze spojrzenie otwiera si�? na za??wiaty, gdzie bogacz prowadzi d??ugi dialog z Abrahamem, którego nazywa „Ojcem” (?�k 16,24.27), wykazuj�?c, ??e nale??y do ludu Bo??ego. Ten szczegó?? czyni jego ??ycie jeszcze bardziej niespójnym, poniewa?? do tej pory nic nie powiedziano na temat jego relacji z Bogiem. W istocie w jego ??yciu nie by??o miejsca dla Boga, bo jego jedynym bogiem by?? on sam.
Dopiero po??ród udr�?k za??wiatów bogacz rozpozna?? ?�azarza i chcia??by, aby biedak ul??y?? jego cierpieniom przez odrobin�? wody. Gesty, o które prosi ?�azarza s�? podobne do tych, których bogacz sam móg?? dokona�?, ale których nigdy nie dope??ni??. Abraham jednak wyja??nia jemu: „za ??ycia otrzyma??e?? swoje dobra, a ?�azarz przeciwnie, niedol�?; teraz on tu doznaje pociechy, a ty m�?ki cierpisz” (w. 25). W za??wiatach zostaje przywrócona pewna sprawiedliwo??�? i  cierpienia ??yciowe s�? równowa??one przez dobro.
Przypowie??�? idzie dalej i tak przedstawia przes??anie dla wszystkich chrze??cijan. Bogacz bowiem, który ma braci jeszcze ??yj�?cych, prosi Abrahama, aby pos??a?? do nich ?�azarza, aby ich przestrzec. Lecz Abraham odpar??: „Maj�? Moj??esza i Proroków; niech??e ich s??uchaj�?” (w. 29). A wobec sprzeciwów bogacza doda??: „Je??li Moj??esza i Proroków nie s??uchaj�?, to cho�?by kto z umar??ych powsta??, nie uwierz�?” (w. 31).
W ten sposób ukazuje si�? prawdziwy problem bogacza: ??ród??em jego nieszcz�???�? jest nie s??uchanie S??owa Bo??ego. To go doprowadzi??o do tego, ??e ju?? nie kocha?? Boga, a zatem gardzi?? innymi. S??owo Bo??e jest ??yw�? si??�?, zdoln�? do wzbudzenia nawrócenia ludzkiego serca i do ponownego ukierunkowania cz??owieka ku Bogu. Konsekwencj�? zamkni�?cia serca na dar przemawiaj�?cego Boga jest zamkni�?cie serca na dar brata.
Drodzy bracia i siostry, Wielki Post jest czasem sprzyjaj�?cym odnowieniu siebie w spotkaniu z Chrystusem ??yj�?cym w Jego S??owie, w sakramentach i w bli??nim. Pan – który podczas czterdziestu dni sp�?dzonych na pustyni zwyci�???y?? podst�?py kusiciela – wskazuje nam drog�?, któr�? trzeba pój??�?. Niech Duch ??wi�?ty prowadzi nas do podj�?cia prawdziwej pielgrzymki nawrócenia, by odkry�? na nowo dar S??owa Bo??ego, by zosta�? oczyszczonymi z grzechu, który nas za??lepia i s??u??y�? Chrystusowi obecnemu w braciach potrzebuj�?cych. Zach�?cam wszystkich wiernych do wyra??enia tej duchowej odnowy poprzez uczestnictwo w Kampaniach Wielkopostnych, promowanych przez wiele organizacji ko??cielnych, w ró??nych cz�???ciach ??wiata, aby rozwija�? kultur�? spotkania w jednej rodzinie ludzkiej. Módlmy si�? za siebie nawzajem, aby??my uczestnicz�?c w zwyci�?stwie Chrystusa umieli otworzy�? nasze drzwi dla osób s??abych i ubogich. Wówczas b�?dziemy mogli w pe??ni ??y�? i ??wiadczy�? o rado??ci paschalnej.
W Watykanie, 22 pa??dziernika 2017 r., w ??wi�?to ??w. ?�ukasza Ewangelisty